Trong bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) và kinh doanh trực tuyến bùng nổ, nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD) trở thành ưu tiên hàng đầu của các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp. Những thách thức mới đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc thực thi pháp luật nhằm đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng một cách hiệu quả và có trách nhiệm.
Mục lục
Luật mới bắt kịp xu thế số hóa
Tại Hội nghị tập huấn pháp luật bảo vệ quyền lợi NTD khu vực miền Trung, bà Nguyễn Quỳnh Anh, Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công thương), cho biết: “Trong bối cảnh TMĐT phát triển mạnh mẽ, việc hiểu đúng và thực hiện đúng quy định pháp luật về bảo vệ quyền lợi NTD là yêu cầu cấp thiết.” Luật Bảo vệ quyền lợi NTD (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua ngày 20/6/2023, sẽ có hiệu lực từ 1/7/2024, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý phù hợp với nền kinh tế số hiện đại.
Các điểm nổi bật của luật sửa đổi
Luật mới mở rộng phạm vi điều chỉnh và bổ sung nhiều quy định quan trọng bao gồm: giao dịch từ xa, hợp đồng điện tử, trách nhiệm của các nền tảng trung gian trong TMĐT, và cơ chế xử lý vi phạm trong không gian mạng. Đồng thời, luật cũng bảo đảm quyền tiếp cận thông tin, quyền lựa chọn, quyền khiếu nại và quyền được bồi thường của người tiêu dùng. Theo đó, xây dựng các quy định này là cực kỳ cần thiết khi người tiêu dùng hiện nay thường mua sắm qua mạng xã hội và các sàn TMĐT, chứ không chỉ qua hình thức kinh doanh truyền thống như chợ hay siêu thị.
Trách nhiệm của doanh nghiệp
Theo TS. Phan Thế Thắng, Phó Trưởng ban Bảo vệ NTD, luật sửa đổi gửi đi thông điệp rõ ràng: “Trách nhiệm của doanh nghiệp là yếu tố then chốt trong bảo vệ NTD.” Ông nhấn mạnh rằng doanh nghiệp cần chủ động cung cấp thông tin trung thực và rõ ràng về sản phẩm, dịch vụ, cũng như thiết lập cơ chế tiếp nhận và xử lý khiếu nại một cách minh bạch, dễ tiếp cận. Bảo vệ NTD không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm đạo đức của doanh nghiệp trong việc xây dựng niềm tin với khách hàng.
Xây dựng văn hóa tiêu dùng bền vững
Mặc dù đã có những quy định pháp lý mới, nhưng việc tiếp nhận và xử lý khiếu nại ở cấp cơ sở vẫn còn nhiều khó khăn. Nhiều người tiêu dùng chưa hiểu rõ quyền lợi của mình, không biết phải phản ánh vi phạm ở đâu và như thế nào. Do đó, cần có những chiến dịch tuyên truyền pháp luật dễ hiểu và dễ tiếp cận, đặc biệt ở cấp phường, xã.
Đại diện Hội Bảo vệ quyền lợi NTD Việt Nam (Vicopro) nhấn mạnh, khi quyền lợi của người tiêu dùng được bảo vệ, doanh nghiệp không chỉ thực hiện nghĩa vụ pháp lý mà còn khẳng định uy tín thương hiệu và trách nhiệm xã hội. Ông cho biết, “Khi người tiêu dùng được tôn trọng, doanh nghiệp mới có thể phát triển bền vững.”
Định hướng tương lai cho công tác bảo vệ NTD
Để công tác bảo vệ NTD đạt hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội và cộng đồng doanh nghiệp. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng và củng cố mạng lưới Hội Bảo vệ NTD cấp cơ sở, kịp thời hỗ trợ khi có tranh chấp, đồng thời đào tạo và bồi dưỡng năng lực cho cán bộ địa phương.
Bên cạnh đó, các địa phương cần ứng dụng công nghệ thông tin vào việc tiếp nhận và xử lý phản ánh của người tiêu dùng, giúp họ dễ dàng hơn trong việc truy cập thông tin liên quan đến quyền lợi hợp pháp của mình.
Tóm lại
Trong thời kỳ công nghệ phát triển nhanh chóng, việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là một nhiệm vụ cần thiết để doanh nghiệp và nền kinh tế phát triển bền vững.
