Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) không chỉ là một mô hình mới mẻ xuất hiện cách đây hai thập kỷ mà còn đang trở thành một yếu tố thiết yếu trong hệ sinh thái tài chính công, hỗ trợ quá trình đổi mới và hội nhập của ngành Tài chính Việt Nam.
Mục lục
Sự ra đời và vai trò khởi đầu
Thành lập vào ngày 5/6/2003 theo Quyết định số 109/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, DATC đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang nền kinh tế thị trường. Sứ mệnh của DATC là xử lý nợ và tài sản tồn đọng, nhằm cải thiện tình hình tài chính của doanh nghiệp, góp phần vào quá trình tái cơ cấu và chuyển đổi doanh nghiệp nhà nước.
Với khởi đầu từ 21 cán bộ, DATC đã không ngừng nỗ lực trong một lĩnh vực hoàn toàn mới, không chỉ thiếu cơ chế pháp lý mà còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn. Một trong những thành công đầu tiên của công ty là thương vụ tái cấu trúc Công ty Sadico Cần Thơ năm 2007, giúp công ty này trở lại hoạt động hiệu quả và niêm yết thành công trên thị trường chứng khoán.
Thành tựu và tác động lớn
Tính đến nay, DATC đã hỗ trợ tái cơ cấu gần 200 doanh nghiệp, từ đó đóng góp giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động, thu tài sản cho ngân sách nhà nước và bảo đảm an sinh xã hội. Trong giai đoạn 2011 – 2013, DATC đạt được một mốc ấn tượng khi hỗ trợ cổ phần hóa 33 doanh nghiệp nhà nước gặp khó khăn, tương đương 30% tổng số doanh nghiệp cổ phần hóa trên toàn quốc.
Giai đoạn từ 2014 đến 2017, DATC mở rộng quy mô hoạt động và ký kết nhiều hợp đồng giá trị lớn, lên đến hàng ngàn tỷ đồng với các doanh nghiệp lớn. Đến hết năm 2024, DATC đã tiếp nhận nợ và tài sản của 2.721 doanh nghiệp, tổng giá trị sổ sách lên tới 6.238 tỷ đồng. Trong đó, công ty đã xử lý tài sản tiếp nhận của hơn 1.970 doanh nghiệp, mang lại hơn 860 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước.
Kết quả kinh doanh ấn tượng
Trong 5 năm qua (2020 – 2024), DATC ghi nhận tổng doanh thu đạt hơn 11.268 tỷ đồng, với lợi nhuận trước thuế đạt hơn 1.266 tỷ đồng và nộp vào ngân sách nhà nước gần 979 tỷ đồng. Năm 2024, DATC đạt doanh số mua nợ cao nhất với 4.257 tỷ đồng, tăng 256% so với năm 2023. Doanh thu năm 2024 vượt mục tiêu doanh thu cả giai đoạn 2021-2025 chỉ sau 4 năm.
Đóng góp vào ngành Tài chính
Không chỉ hoạt động kinh doanh hiệu quả, DATC còn là công cụ chính sách quan trọng của Chính phủ trong việc tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước và ổn định kinh tế vĩ mô. Nhiều nhiệm vụ chính trị phức tạp đã được giao cho DATC, và công ty đã thành công trong việc xử lý nợ tại nhiều doanh nghiệp lớn như Tổng công ty công nghiệp tàu thủy (SBIC) và Ngân hàng Việt Hoa.
Cụ thể, tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), DATC đã mua và xử lý khoản nợ với tổng giá trị lên tới 11.476 tỷ đồng, trong đó hơn 6.900 tỷ đồng được xóa, tạo điều kiện cho việc cổ phần hóa và phục hồi doanh nghiệp.
Đổi mới sáng tạo trong giai đoạn mới
Bước vào giai đoạn phát triển mới, DATC xác định quyền năng thách thức và đổi mới sáng tạo là điều kiện thiết yếu để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát huy vai trò của mình. Chương trình Đối thoại năm 2025 với chủ đề “Thay đổi để tiến bước” thể hiện quyết tâm của DATC trong việc đổi mới toàn diện, từ quản trị, quy trình đến ứng dụng công nghệ hiện đại, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo (AI).
Ông Phạm Mạnh Thường, Tổng Giám đốc DATC, nhấn mạnh rằng đổi mới sáng tạo cần trở thành tinh thần xuyên suốt trong toàn bộ hoạt động của công ty. Mỗi cán bộ nhân viên cần là người tiên phong trong các giai đoạn thay đổi này.
Tầm nhìn tương lai
Theo Đề án phát triển đến 2030, tầm nhìn 2035, DATC dự kiến sẽ mở rộng vai trò của mình trong hoạt động tài chính đa sở hữu, không chỉ dừng lại ở xử lý nợ mà còn tham gia quản lý, khai thác tài sản công dôi dư, tư vấn tài chính và hỗ trợ tái cấu trúc doanh nghiệp.
Công ty cũng đang xây dựng các chính sách mới để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn tài chính, chia sẻ lợi ích và tạo cơ hội phục hồi.
Khẳng định vị thế
Với sự tham gia ngày càng tích cực trong việc xây dựng cơ chế chính sách và tạo ra khung pháp lý minh bạch cho thị trường mua bán nợ, DATC đã ghi nhận những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế. Những thành tựu này đã được ghi nhận qua Huân chương Lao động hạng Ba và hạng Nhì, do Chủ tịch nước trao tặng.
Tóm lại
Chặng đường phía trước sẽ đặt ra nhiều thách thức lớn, nhưng với quyết tâm, sự đồng lòng và bản lĩnh, DATC đang sẵn sàng khẳng định vị thế tiên phong trong ngành Tài chính, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
