Ngày 20 tháng 11, tại Hà Nội, ông Chử Đức Hoàng, Chánh văn phòng Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), đã đưa ra những đề xuất quan trọng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước trong diễn đàn “Doanh nghiệp Nhà nước: Nâng cao năng lực cạnh tranh và vai trò dẫn dắt”, do Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) tổ chức.
Mục lục
Đề xuất chiến lược đổi mới
Ông Chử Đức Hoàng nhấn mạnh rằng để cải thiện vị thế cạnh tranh, doanh nghiệp nhà nước cần tập trung vào những đột phá như chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, ông cho rằng hiện tại, nguồn lực tài chính và cơ chế quản trị đối với các doanh nghiệp nhà nước vẫn còn nhiều hạn chế. Điều này cần phải thay đổi từ cơ chế “xin – cho” sang cơ chế “tự chủ trách nhiệm”.
Ông Hoàng đề xuất cần khẩn trương ban hành một nghị quyết mới về doanh nghiệp nhà nước, qua đó triển khai cơ chế thí điểm cho công nghệ đột phá, cho phép các doanh nghiệp nhà nước thử nghiệm trong môi trường có kiểm soát từ 12 đến 24 tháng. Theo ông, nếu đạt được thành công, mô hình này có thể được mở rộng. Ngược lại, nếu thất bại, doanh nghiệp sẽ không bị xử lý trách nhiệm mà chỉ cần rút kinh nghiệm, điều này sẽ khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo.
Những lĩnh vực ưu tiên
Ông cũng gợi ý rằng nên dành cơ chế đặc biệt cho khoảng 10 đến 15 doanh nghiệp nhà nước chiến lược, giao cho họ quyền làm chủ các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, chip bán dẫn, mạng 5G – 6G, năng lượng sạch, và công nghệ sinh học.
Đại diện một công ty viễn thông lớn đã dẫn chứng thực tế cho thấy rằng đối với cùng một dự án đầu tư về trí tuệ nhân tạo, doanh nghiệp tư nhân có thể hoàn tất nhanh chóng, trong khi doanh nghiệp nhà nước phải mất ít nhất một năm chờ đợi phê duyệt. Điều này không chỉ làm giảm tính cạnh tranh mà còn gây thiệt hại trong các lĩnh vực công nghệ thay đổi nhanh chóng.
Nhận định từ chuyên gia
Ông Hà Huy Ngọc, Thư ký Hội đồng tư vấn Thủ tướng Chính phủ, cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện Nghị quyết 57, yêu cầu phải có “giải pháp đột phá”. Ông chỉ ra rằng trong dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV, các giải pháp đột phá chiến lược vẫn sẽ gặp khó khăn nếu cơ chế quản trị không được cải thiện.
Ông Ngọc khẳng định rằng Việt Nam có nhiều doanh nghiệp nhà nước đủ tiềm lực để phát triển công nghệ, như Petrovietnam và Viettel. Mặc dù nhiều doanh nghiệp đã thành lập quỹ đầu tư cho khoa học và công nghệ, song cơ chế quản lý tài chính lại cản trở việc sử dụng hiệu quả các quỹ này trong phát triển công nghệ.
Ông cũng bày tỏ niềm kỳ vọng rằng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV tới đây sẽ thực sự tập trung vào các đột phá chiến lược, đồng thời trao quyền chủ động hơn cho doanh nghiệp nhà nước, giúp họ dẫn dắt quốc gia tiến lên bằng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Tóm lại
Các đề xuất từ ông Chử Đức Hoàng và ông Hà Huy Ngọc cho thấy một hướng đi rõ ràng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam, điều này không chỉ cần thiết trong bối cảnh hiện tại mà còn có thể tạo ra những đột phá công nghệ mang lại lợi ích toàn diện cho nền kinh tế quốc gia.
