Chiều ngày 26/8, Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ – Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo” đã được tổ chức tại Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). Sự kiện này được đồng tổ chức bởi Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp, Công ty TAT Law Firm và Tạp chí Sở hữu trí tuệ và Sáng tạo, thu hút sự tham gia của nhiều lãnh đạo hiệp hội, luật sư và doanh nghiệp.
Mục lục
Đổi mới sáng tạo và vai trò của tài sản trí tuệ
Ông Võ Tân Thành, Phó Chủ tịch VCCI, mở đầu diễn đàn bằng việc nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của đổi mới sáng tạo, tài sản trí tuệ và công nghệ trong quá trình phát triển kinh tế. Ông cho biết, để mở rộng thị trường và hội nhập quốc tế, doanh nghiệp cần dựa vào nền tảng sở hữu trí tuệ, bao gồm nhãn hiệu, sáng chế, bản quyền, thiết kế công nghiệp và bí quyết kinh doanh.
Mặc dù vậy, ông Thành cũng bày tỏ lo ngại trước thực trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ tại Việt Nam. Tình trạng hàng giả, nhái và sản phẩm kém chất lượng tràn lan đã gây tổn thất cho doanh nghiệp chân chính và làm giảm lòng tin của người tiêu dùng. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa còn gặp khó khăn về nguồn lực và kinh nghiệm trong việc bảo vệ quyền lợi của mình.
Thách thức trong việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ
Theo ông Thành, công tác quản lý và thực thi quyền sở hữu trí tuệ vẫn còn nhiều hạn chế. Việc giám sát và xử lý vi phạm chưa thực sự kịp thời, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng còn thiếu đồng bộ. Chế tài xử phạt hiện tại chưa đủ mạnh để răn đe và ý thức về bảo vệ tài sản trí tuệ của doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong việc tiếp cận các công cụ pháp lý và tư vấn chuyên môn cũng chưa đáp ứng nhu cầu thực tế.
Nhà nước đã có nhiều nỗ lực sửa đổi và hoàn thiện khung pháp luật về sở hữu trí tuệ, với những cam kết quốc tế cao như tham gia WTO và nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (CPTPP, EVFTA, RCEP). Những nỗ lực này được xem là động lực quan trọng nhằm nâng cao hệ thống pháp luật Việt Nam, tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế.
Nghị quyết quan trọng cho phát triển kinh tế
Cũng tại diễn đàn, ông Thành cũng điểm qua các nghị quyết của Đảng và Nhà nước như Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo, và Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, nhấn mạnh rằng các chính sách này chính là nền tảng thúc đẩy doanh nghiệp phát triển trong kỷ nguyên số.
Tình hình vi phạm quyền sở hữu trí tuệ
Trong tham luận mở đầu, luật sư Mai Thị Thảo, Phó Giám Đốc TAT Law Firm, đã cung cấp thông tin đáng chú ý về tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Cô cho biết, số liệu từ Cục Sở hữu trí tuệ và lực lượng Quản lý thị trường cho thấy số vụ vi phạm đang gia tăng. Cụ thể, trong năm 2024 đã có 1.256 vụ hàng giả bị xử lý. Tuy nhiên, chỉ trong nửa đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã xử lý gần 3.270 vụ vi phạm.
Trong tháng cao điểm từ 15/5 đến 15/6/2025, 1.631 vụ hàng giả và hàng nhái đã bị xử lý, với trị giá tạm giữ lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Những con số này không chỉ phản ánh quy mô lớn mà còn cho thấy tính tinh vi và liều lĩnh của các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Khắc phục điểm nghẽn trong bảo vệ thương hiệu
Luật sư Thảo nhấn mạnh rằng, để giải quyết những vấn đề hiện tại trong công tác bảo vệ thương hiệu, cần hoàn thiện cơ chế hoạt động của Tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ, được quy định tại Nghị quyết số 81/2025/NQ-UBTVQH15. Việc thành lập các trung tâm xét xử tại Hà Nội và TP.HCM là bước tiến quan trọng để nâng cao tính chuyên môn trong xử lý tranh chấp liên quan đến sở hữu trí tuệ.
Cô cũng lưu ý rằng, để đạt được hiệu quả thực chất, cần đảm bảo nguồn nhân lực chuyên sâu tại các Tòa chuyên trách và tạo điều kiện cho doanh nghiệp sớm được bảo vệ quyền lợi hợp pháp. “Cần tăng cường hợp tác giữa Tòa chuyên trách sở hữu trí tuệ và các cơ quan quản lý như Cục Sở hữu trí tuệ để đảm bảo thực thi quyền được đồng bộ và hiệu quả,” luật sư Thảo nhấn mạnh.
Tóm lại
Diễn đàn “Hoàn thiện chính sách tài sản trí tuệ – Động lực cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo” đã đề cập nhiều vấn đề quan trọng trong bối cảnh hiện nay, từ thực trạng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đến những nỗ lực hoàn thiện khung pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp.
