Khảo sát Doanh nghiệp Gia đình 2025 của PwC cho thấy, các doanh nghiệp gia đình tại Việt Nam đang ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu vượt trội so với mức trung bình toàn cầu, với 75% doanh nghiệp báo cáo có doanh thu tăng và 41% đạt mức tăng trưởng hai chữ số.
Mục lục
Tầm Quan Trọng của Doanh Nghiệp Gia Đình
Theo định nghĩa, doanh nghiệp gia đình là các công ty được thành lập và hoạt động theo pháp luật, trong đó thành viên trong một gia đình chiếm phần lớn vốn đầu tư, từ đó nắm quyền quyết định về cơ cấu lãnh đạo. Khảo sát gần đây của PwC Việt Nam, một phần trong nghiên cứu toàn cầu, có sự tham gia của 1.325 doanh nghiệp từ 62 quốc gia, trong đó có 32 doanh nghiệp đại diện cho Việt Nam.
Số liệu từ khảo sát cho thấy chỉ có 25% doanh nghiệp gia đình trên toàn thế giới ghi nhận tăng trưởng hai chữ số trong năm vừa qua, giảm mạnh so với 43% vào năm 2023. Tuy nhiên, những doanh nghiệp có chiến lược rõ ràng và linh hoạt đã thể hiện kết quả vượt trội hơn các doanh nghiệp khác.
Doanh Nghiệp Gia Đình Tại Việt Nam: Thực Trạng và Thách Thức
Ông Mai Viết Hùng Trân, Tổng Giám đốc PwC Việt Nam, nhận định rằng doanh nghiệp gia đình Việt Nam đang ở thời điểm quyết định. Để tận dụng tối đa cơ hội, doanh nghiệp cần phải thoát ra khỏi những mô hình truyền thống và áp dụng các chiến lược đổi mới, đặc biệt là chuyển đổi số và phát triển bền vững.
Kết quả khảo sát cho thấy, doanh nghiệp gia đình Việt Nam thể hiện khát vọng tăng trưởng mạnh mẽ hơn so với mặt bằng chung toàn cầu. Cụ thể, khoảng 75% doanh nghiệp trong nước ghi nhận doanh thu tăng trưởng trong năm tài chính vừa qua, vượt xa mức toàn cầu 57%. Đặc biệt, 41% trong số này có mức tăng trưởng hai chữ số, trong khi con số toàn cầu chỉ dừng lại ở 25%.
Trong hai năm tới, 31% lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng “nhanh chóng và mạnh mẽ”, gần gấp đôi tỷ lệ 16% ở cấp độ toàn cầu. Tuy nhiên, đi kèm với tham vọng này, 69% doanh nghiệp trong nước vẫn giữ tâm thế thận trọng, ưu tiên chuyển đổi số. Tuy nhiên, phần lớn chỉ mới tập trung vào việc tối ưu hóa hoạt động hiện tại, thay vì tái cấu trúc toàn diện mô hình kinh doanh.
Tiềm Năng và Rủi Ro Từ Công Nghệ
Công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), được đánh giá là cơ hội lớn nhất, nhưng cũng đồng thời tiềm ẩn nhiều rủi ro khi triển khai. Theo khảo sát, 72% lãnh đạo doanh nghiệp cảm thấy cơ sở của họ linh hoạt, nhưng phần lớn cấu trúc quản trị vẫn chưa theo kịp với thực tiễn hiện tại.
Số liệu đáng chú ý khác từ khảo sát cho thấy 47% hội đồng quản trị chỉ bao gồm các thành viên gia đình, cao hơn mức 33% toàn cầu. Thậm chí, chỉ 6% trong số các doanh nghiệp có hiến pháp gia đình, thấp hơn đáng kể so với mức 26% trên thế giới. Cùng lúc đó, chỉ 22% sở hữu thỏa thuận cổ đông chính thức, trong khi tỷ lệ này toàn cầu đạt 48%.
Khuyến Nghị Về Quản Trị và Đầu Tư
PwC đề xuất rằng việc thiếu tiếng nói đa dạng và góc nhìn từ các chuyên gia bên ngoài hạn chế khả năng đưa ra chiến lược và làm chậm quá trình đưa ra quyết định. Do vậy, doanh nghiệp cần chuẩn hóa khung quản trị và chuyên nghiệp hóa đội ngũ lãnh đạo bằng cách bổ nhiệm các thành viên độc lập có kinh nghiệm.
Mặc dù 91% lãnh đạo doanh nghiệp gia đình nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng chống chịu dài hạn và 72% chú trọng vào đổi mới, phần lớn trong số họ vẫn chỉ thực hiện các chiến lược đầu tư ngắn hạn nhằm tránh rủi ro.
Báo cáo cũng nêu rõ nhu cầu chuyển từ tư duy bảo toàn vốn sang việc tạo ra giá trị thực sự bằng cách phân bổ nguồn lực cho chuyển đổi số, ESG (môi trường, xã hội và quản trị) và công nghệ mới. Điều này đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp cần làm rõ triết lý đầu tư và phát huy vai trò của văn phòng gia đình trong việc thúc đẩy đổi mới.
Tóm lại
Doanh nghiệp gia đình tại Việt Nam đang có sự phát triển mạnh mẽ hơn so với trung bình toàn cầu, nhưng cũng đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc chuyển đổi và phát triển bền vững.
`
